« گیلان – پیرنه »

دونگاه : « گیلان – پیرنه »
« Pyrènèes – Guilan : Deux regards

1. نمايشگاه دونگاه : « گیلان – پیرنه » از بيست و سوم تا بيست و نهم خرداد در خانه هنرمندان تهران، ششم تا هجدهم تير در محل موزه ميراث روستايي گیلان و مجتمع خاتم‌الانبياء رشت برگزار شد و به مدت 10 روز نيز در يکي از ساختمان‌هاي يونسکو در پاريس برگزار خواهد ‌شد. نمايشگاه از 43 اثر، شامل 20 عکس از فرانسه و 23 عکس از ايران تشکیل شده و کار دو عکاس ایرانی ( امیر انوشفر و علی استفاده جو) و عکاسی فرانسوی ( پیر دوفور Pierre Duffour) را ارائه می کند. سوژه به شدت جذاب این نمایشگاه عکاسی اجتماعی و تطابق فرهنگی و اجتماعی مردمانی است که در منطقه « گیلان » و « پیرنه » می زیند. پیرنه ، منطقه ای و نام سلسله جبالی است که در جنوب غربی فرانسه و شمال اسپانیا قرار دارد و به دلیل راه های صعب العبور به شدت فرهنگ و زبان های متفاوتی در آن پدید آمده است . از فرهنگ باسکی تا کشور کوچک آندورا و حتی بخش عمده ای از فرهنگ کاتالانی. که در قرون اخیر به شدت با تهاجم فرهنگی فرانسوی – اسپانیولی مواجه شده اند. گیلان ما هم که قرن ها منطقه ای مستقل بود که به دلیل سد بزرگ البرز از تعرض اجانب محفوظ مانده بود و جز دوره هایی کوتاه ، به راه و آرامش خود زیسته بود ؛ تا دوره اشغال گیلان پس از شکست جمهوری جنگل و مهاجرت دادن ترک ها و کرد ها و مازنی ها و بعد از آن تهاجم فرهنگی وحشتناکی که فرهنگ و زبان گیلیک را به شدت تخریب کرده و می کند. بستر مشابهی که دو فرهنگ در آن قرار گرفته است ، بر جذابیت سوژه ها می افزاید. خانه های گیلان و پیرنه. مردان و زنانی که کار می کنند و خیلی سوژه های دیگر. باز تاکید بر اینکه عمده کار گیلان بر دوش زنان است. و کار بدجور شکسته شان کرده. عکسی دارد استفاده جو از زنی که دارد گوسفندانش را هدایت می کند و در زمینه تصویر در جاده روستایی تصویر محوی از پژویی است که می گذرد. – شاید سهم ما از فرانسه ، پژویی باشد که از جاده ای روستایی می گذرد- . عکس های علی استفاده جو بر سوژه هاش خیلی متمرکز است و بیشترشان زمینه قدرتمندی ندارند ، انگار چنان غرق در خود سوژه شده اند که دوربینش اصلاً دور ها را نمی بیند. عکس های امیر انوشفر هم دقیقاً همین اشکال عمده را دارند. غرق در سوژه عکس و فراموشی محیط. عکس های انوشفر با اینکه به شکل سیاه وسفید کار شده اند ، نتوانسته اند تصویر دقیقی از زندگی روستاییان گیلان باشند و سوژه کودکانش بیش از اندازه کلیشه ای و حتی به عکس های خبری پهلو می زند.
اما عکس های پیر دوفور دقیقاً با این دو متفاوت است. زمینه در عکس های او دقیقاً به اندازه سوژه عکس حضور دارد و به خوبی از کنتراست نور در عکس ها سیاه و سپیدش برای نشان دادن فاصله ها و عمق و تاکید استفاده کرده است. او به خوبی مردم پیرنه را در بستر زندگی و شیوه زیست شان
نشان می دهد ، چه در مزرعه و محیط کار ،چه در خیابانی که تیر برقش سقوط کرده و چه خانه خرابه و چه آدم ها درون خانه و کافه. حیوانات هم در عکس های دوفور در بطن عکس ها به خوبی تصویر می شوند بطوریکه به یکی از ارکان اصلی عکس بدل می شوند برخلاف همتایان ایرانی دوفور که اصلاً نتوانسته اند همزیستی انسان و حیوان را در فرهنگ گیلان نشان بدهند.

2. درباره پیر دوفور:
پير دوفور، عكاس معروفي در فرانسه است كه بسياري از هنردوستان معتبر جهان او را به عنوان يك عكاس معتبر مستند اجتماعي مي‌شناسند؛ عكاسي كه بسياري از عكس‌هاي مردم‌شناسانه وي اكنون به عنوان اسناد معتبر مردم‌شناسي در موزه‌هاي فرانسوي و كشورهاي ديگر نگهداري مي‌شود. او سالها با نشریات منتشره در منطقه پیرنه به عنوان عکاس همکاری داشته (سی سال عکاسی طبیعی و فرهنگی از مردم و ارتفاعات پیرنه) ، عکاس جنگی هم بوده در الجزایر ، بوسنی ، نیجیریه و آرژانتین و... و برای نشریات معتبری مثل نوول آبسرواتور ، اکسپرس ، لوپوئن، لوموند ، گاردین ، کوریره دلاّسرا و.... عکاسی کرده است. پير دوفور درباره عکس هايي که در اين نمايشگاه ارائه کرده است گفت : عکس هايي که در اين نمايشگاه مي بينيد حاصل 30 سال کار من در ارتفاعات پيرنه است. مردم اين منطقه به لحاظ روحي بسيار قوي هستند و حاصل تلاش و کوششان سرزمين بسيار زيبايي را در اين ارتفاعات بوجود آورده است که اين زيبايي نتيجه خواست اهالي اين منطقه است. شما عکس هايي را در اين نمايشگاه مي بينيد از يک عصر سپري شده و مردماني که ديگر همه شان در آن منطقه نيستند اما ريشه اين مردمان همواره در منطقه پيرنه زنده است به قول يکي از عکاسان مشهور فرانسوي يک عکس چيزي يک سلاح کوچک نيست و اگر خوب ساخته شده باشد ممکن است صدايش را به جايي برساند و اميدوارم عکس هايم با قلب شما سخن بگويند.
3. دربار امیر انوشفر و علی استفاده جو:
انوشفر عکاسی ایرانی است که درایران معماری خوانده و در سال 1985 به فرانسه مهاجرت کرده و در آنجا به معماری و عکاسی پرداخته است و چندین نمایشگاه در پاریس ، دوبی ، بوستون ، نانت ، بورژ و تهران (خانه هنرمندان ایران) بر پا کرده است. او درباره این نمایشگاه گفته است: حرفه اصلي من معماري است و در فرانسه زندگي مي کنم پس از صحبتهايي که با محمود طالقاني داشتم خيلي خوشحال شدم که نمايشگاه عکسي برپا مي شود که مي توانم در آن عکس هايم را که مربوط به گيلان در دهه 70 ميلادي مي شود را در اين نمايشگاه ارائه دهم تا نگاه جديدي به معماري گيلان در آن دوره داشته باشيم. شناسايي و شناساندن دانش نانوشته و رمز و رازهاي انواع اين معماري نشان خواهد داد كه ساكنان روستاهاي گيلان در طول تاريخ چگونه اهل سرزمين خود بوده‌اند.
علی استفاده جو (رشت1360) هم عکاسی حرفه ای است که با «موزه میراث روستایی گیلان» به عنوان مسئول بخش سمعی بصری همکاری داشته و دبیر بخش عکس مجله «کندوج» است.