مستند شاملو و درباره الی
1. مستندی که بهمن مقصودلو ساخته زیاد هم کار تازه یا کار کاملی نیست. سالها قبل ساخته شده و فیلمبرداری هاش هم خیلی قدیمی ست. بعد از آن می شود خیلی فیلم های مستند بهتر هم راجع به شاملو ساخت. اما بعضی صحنه ها و عکس ها را به قول دوستی در فیلمش حرام کرده. بعضی تکه هاش خیلی ناب اند از شاملو. مثل آن تکه گفتگوی شاملو با دولت آبادی . گفتگوی غول ها:
« آدم تا کور سوی امیدی دارد به همان دل خوش می کند ، در صورتیکه مایوس که شد ناچار فکری اصولی خواهد کرد . بگذارید بدانیم که از هیچ سمت دیگری راهی نیست.»
یا تکه هایی از شعر هاش به صدای شاعر:
« آه ای یقین یافته / بازت نمی نهم.»
یا « در این سرزمین آزادگان، برای من/ نه برابری در کار بوده است ، نه آزادی.»
یا شعری از لنگستن هیوز با ترجمه و صدای شاملو :
« بگذارید این وطن دوباره وطن شود
بگذارید دوباره همان رویایی شود که بود
بگذارید که پیش آهنگ دشت شود
و در آنجا که آزاده است منزلگاهی بجوید
این وطن هرگز برای من وطن نبوده است
بگذارید این وطن رویایی شود که رویا پروران در رویای خویش داشتند
بگذارید که سرزمین بزرگ و پرتوان عشق شود
این وطن هرگز برای من وطن نبوده است
آه بگذارید سرزمین من ، سرزمینی شود که در آن ، آزادی را با تاج ِگل ِساختگی وطن پرستی نمی آرایند اما فرصت و امکان واقعی برای همه هست
زندگی آزاد است
و برابری درهوایی ست که استنشاق می کنیم.»
2. درباره الی را مجدداً دیدم . راستش فیلم پیچیده ای بود. نظرم در باب ایده کلی فیلم تفاوتی نکرد. اما بعضی جزئیات را ندیده بودم یا بعضی چیز ها را به تداعی معانی یا شباهت با چیز های دیگر خلط کرده بودم که به نظرم به نفع فیلم هم بود!!! اینکه اول فیلم دوربین در صندوق صدقه بود و یا برخی از نما های خاص فیلم. یا بادبادک هوا کردن ترانه و اینکه مسئله عمده «درباره الی» دروغ بود و دروغ . مسئله اخلاقی نابی که به نوعی به تحول رفتاری و اعتقاد آدم ها هم ربط داشت ، به « باور» آدم ها به قول تارسکی و به شان صدق گزاره های آدم ها که نه استدلال که « باور» مهمترین معیاری است که دارند و این که جان آدمی چقدر عزیز است و اصغر فرهادی کارگردان نسلی است که باید داستانهای نسلی را روایت کند که جوانی شان از اواخر دهه هفتاد شروع می شود به دهه هشتاد می رسد و دهه نود ، پایان جوانی شان است.
1. مستندی که بهمن مقصودلو ساخته زیاد هم کار تازه یا کار کاملی نیست. سالها قبل ساخته شده و فیلمبرداری هاش هم خیلی قدیمی ست. بعد از آن می شود خیلی فیلم های مستند بهتر هم راجع به شاملو ساخت. اما بعضی صحنه ها و عکس ها را به قول دوستی در فیلمش حرام کرده. بعضی تکه هاش خیلی ناب اند از شاملو. مثل آن تکه گفتگوی شاملو با دولت آبادی . گفتگوی غول ها:
« آدم تا کور سوی امیدی دارد به همان دل خوش می کند ، در صورتیکه مایوس که شد ناچار فکری اصولی خواهد کرد . بگذارید بدانیم که از هیچ سمت دیگری راهی نیست.»
یا تکه هایی از شعر هاش به صدای شاعر:
« آه ای یقین یافته / بازت نمی نهم.»
یا « در این سرزمین آزادگان، برای من/ نه برابری در کار بوده است ، نه آزادی.»
یا شعری از لنگستن هیوز با ترجمه و صدای شاملو :
« بگذارید این وطن دوباره وطن شود
بگذارید دوباره همان رویایی شود که بود
بگذارید که پیش آهنگ دشت شود
و در آنجا که آزاده است منزلگاهی بجوید
این وطن هرگز برای من وطن نبوده است
بگذارید این وطن رویایی شود که رویا پروران در رویای خویش داشتند
بگذارید که سرزمین بزرگ و پرتوان عشق شود
این وطن هرگز برای من وطن نبوده است
آه بگذارید سرزمین من ، سرزمینی شود که در آن ، آزادی را با تاج ِگل ِساختگی وطن پرستی نمی آرایند اما فرصت و امکان واقعی برای همه هست
زندگی آزاد است
و برابری درهوایی ست که استنشاق می کنیم.»
2. درباره الی را مجدداً دیدم . راستش فیلم پیچیده ای بود. نظرم در باب ایده کلی فیلم تفاوتی نکرد. اما بعضی جزئیات را ندیده بودم یا بعضی چیز ها را به تداعی معانی یا شباهت با چیز های دیگر خلط کرده بودم که به نظرم به نفع فیلم هم بود!!! اینکه اول فیلم دوربین در صندوق صدقه بود و یا برخی از نما های خاص فیلم. یا بادبادک هوا کردن ترانه و اینکه مسئله عمده «درباره الی» دروغ بود و دروغ . مسئله اخلاقی نابی که به نوعی به تحول رفتاری و اعتقاد آدم ها هم ربط داشت ، به « باور» آدم ها به قول تارسکی و به شان صدق گزاره های آدم ها که نه استدلال که « باور» مهمترین معیاری است که دارند و این که جان آدمی چقدر عزیز است و اصغر فرهادی کارگردان نسلی است که باید داستانهای نسلی را روایت کند که جوانی شان از اواخر دهه هفتاد شروع می شود به دهه هشتاد می رسد و دهه نود ، پایان جوانی شان است.
1 comment:
بعد از غیبتهای طولانی، بالاخره بازگشتم. یادداشت خیلی خوبی است دست کم برای من که خیلی وقت است از ادبیات دور افتاده ام. دلتنگم، خیلی برای ادبیات... نمیدانم متن اصلی شعر هیوز را خوانده ای یا نه. متن را برایت مینویسم تا بیشتر به هوشمندی شاملو پی ببری، مترجم زیرکی که یک شعر کاملا personal را بی یک شعر universal خوشخوان تبدیل کرده است.
let america be america again
let it be the dream it uded tro be.
let it be the pioneer on plain
seeking a home where he himself is free.
america never was america to me...
Post a Comment