روبر برسون

L'Argent de Robert Bresson



«برسون در کارش هراس آور است.» ژان کوکتو

«داستایفسکی را برگزیدم چون بزرگترین است . به رمان های او که در حکم زیبایی مطلق هستند کاری نداشتم. آنها خیلی پیچیده و به شدت روسی هستند.» روبر برسون



1.روبر برسون ، آدم غریب سینمای فرانسه است. پدر موج نویی ها و غول هایی مثل گدار ، رومر ، رنه ، تروفو ،دوراس و خیلی های دیگر . ایده « سینماتوگراف» متعلق به اوست . فیلم هایش همگی تفاوت مطلق اند با سنت های متعارف دراماتیک. همین فیلم پول (L'Argent) که آخرین فیلم برسون بود ، آنقدر ساختارشکنی ذهنی دارد که بعضی جاها را خیلی سخت می شود «تحمل» کرد. برسون فیلمش را بر اساس «اسکناس تقلبی » تولستوی ساخته. داستان تراژیکی مبتنی بر« اتفاق» . اینکه چند اتفاق بی ربط در زندگی چند آدم بدون ارتباط ، آنها را به هم مربوط می کند و منجر به ویرانی ، سقوط و قتل می شود. به نظرم فیلم عمیقاً پرسشی اخلاقی مطرح می کند که چقدر می توان در برابر گناه مقاومت کرد ؟ ... حال گناه می تواند تقلب ، دزدی ، دروغ و یا قتل باشد . بینش تجریدی برسون از واقعیت و انسان و باوری پاسکالی به «بی گناهی ذاتی انسان» جابجا در فیلم تکرار می شود که آدم ها گناه می کنند در حالیکه نمی خواستند ، ان گونه بشود و بعداز گناه ، گناهکاران پرخاشگر می شوند.

2.فیلم دیالوگ های تکان دهنده زیاد دارد مثل وقتی که ایون پیرزن را می کشد و خیلی سرد فریاد می کشد : پول کجاست؟ یا این دیالوگها:
ایون: چرا به شما سیلی زد؟... شما جز برده آنها نیستید.
پیرزن: ..... (دارد رخت می شوید)
ایون: تعجب میکنم. چرا خودتان رزا غرق نمیکنید؟
پیرزن: ..... (دارد رخت می شوید)
ایون: مگر منتظر معجزه اید؟
پیرزن: من منتظر هیچ چیز نیستم. (همچنان رخت می شوید)

3.فکر می کنم تلاش برسون برای دست یابی به سینما توگراف و درکی متفاوت از سینما با شکستن همه بنیانها و ریشه های سینما در تئاتر و ادبیات از یک سو و از سوی دیگر حذف موسیقی و تاکید بر نور و سرعت حوادث و داستان منجر به نتیجه مثبتی نمی شود. به قول تروفو در فیلم های برسون فیلم از ادبیات به گونه ای کامل جدا می شود و اثری از نمایش ادبی باقی نمی ماند و تبدیل به فیلمی سینماتوگرافیک می شود. در دفاع از سنت تئاتری و حق آزادانه خیالبافی مخاطب در سینما ، فکر می کنم فیلم های برسون یا دقیقتر سینماتوگراف برسونی ، به سبب اینکه دراماتیک نیست – و اگرچه این امر کاملاً آگاهانه است- اصلن خوب نیست.

4.باد هرجا که بخواهد می وزد. کتاب بابک احمدی ، در باره اندیشه ها و فیلم های برسون است. واقعاً کتاب خوبی است که احمدی نوشته و به نکته های ظریفی از فیلم های برسون ارجاع می دهد که بیشتر اوقات ، حداقل در بار اول از سوی مخاطب دیده نمی شود .

صفحه 48 کتاب ، در تکه ای بابک احمدی نوشته :
« در هر دو زنانی به آستانه مرگ رسیده اند و مردانی که آنها رادوست دارند خواهان بازگشت انها به زندگی هستند..... اما نمی دانیم که آیا اینس در « خانم های جنگل بولونی» در این جهان باقی می ماند یا نه . خود اینس می گوید : خواهم ماند........... » ها؟ این شما رابه یاد چه می اندازد؟ ... به یاد کنعان مانی حقیقی می افتم و سکانس شاهکار مشابهی که حقیقی با ترانه علیدوستی ساخته و آخرش ترانه می گوید، می مانم. نمی دانم مانی حقیقی ، فیلم برسون را دیده بود یا نه. ولی فکر می کنم فقط یک اتفاق باعث می شود که نبوغ در جاهای مختلف دنیا و در زمان های متفاوت ، مشابه هم ظهور کند.